MỐI QUAN HỆ GIỮA TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ, VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI, ĐỘ MỞ THƯƠNG MẠI, CÔNG NGHIỆP HÓA VÀ PHÁT THẢI CO₂ TẠI VIỆT NAM
DOI:
https://doi.org/10.59775/1859-3968.280Từ khóa:
Phát thải CO₂, tăng trưởng kinh tế, đầu tư trực tiếp nước ngoài, độ mở thương mại, EKC, Bayesian VAR.Tóm tắt
Nghiên cứu này phân tích mối quan hệ giữa phát thải CO2 và các yếu tố kinh tế vĩ mô gồm tăng trưởng kinh tế (GDP), đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), độ mở thương mại (TO) và công nghiệp hóa (IND) tại Việt Nam trong giai đoạn 1990–2022, bằng cách áp dụng mô hình Bayesian Vector Autoregression (BVAR). Kết quả cho thấy GDP tác động mạnh và ổn định đến phát thải CO₂, phù hợp với giả thuyết EKC. FDI và độ mở thương mại có ảnh hưởng hai chiều, làm tăng phát thải trong ngắn hạn nhưng giảm dần về dài hạn, trong khi tác động của công nghiệp hóa yếu và thiếu ổn định. Trên cơ sở các kết quả thực nghiệm, nghiên cứu đề xuất một số hàm ý chính sách nhằm hỗ trợ hoạch định chiến lược phát triển kinh tế đi đôi với kiểm soát phát thải và bảo vệ môi trường tại Việt Nam.
Tài liệu tham khảo
World Bank (2024). World Development Indicators.
Grossman G. M. & Krueger A. B. (1995). Economic growth and the environment. The quarterly journal of economics, 110(2), 353-377.
Panayotou T. (1997). Demystifying the environmental Kuznets curve: turning a black box into a policy tool. Environment and development economics, 2(4), 465-484.
Stern D. I. (2004). The rise and fall of the Environmental Kuznets Curve. World Development, 32(8), 1419-1439.
Tang C. F. & Tan B. W. (2015). The impact of energy consumption, income and foreign direct investment on carbon dioxide emissions in Vietnam. Energy, 79, 447-454.
Ngo Thai Hung, Nguyen Thu Trang & Nguyen Thanh Thang (2022). Quantile relationship between globalization, financial development, economic growth, and carbon emissions: evidence from Vietnam. Environmental Science and Pollution Research, 29(40), 60098-60116.
Bui Minh Thuy, Nguyen Ngoc Toan & Bui Van Huyn. (2023). Relationship between carbon emissions, economic growth, renewable energy consumption, foreign direct investment, and urban population in Vietnam. Heliyon, 9(6).
Nguyen Thi Hong Nham & Le Thanh Ha (2023). A wavelet analysis of connectedness between economic globalization, nonrenewable, and renewable energy consumption, and CO2 emissions in Vietnam. Sustainable Energy Technologies and Assessments, 57, 103227.
Trần Văn Hưng (2024). Mối quan hệ giữa FDI, toàn cầu hóa, tăng trưởng kinh tế, tăng trưởng xanh và khí thải CO2 tại Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và Phát triển, (321), 41-51.
Đoàn Ngọc Phúc (2024). Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài, độ mở thương mại, tăng trưởng kinh tế và đô thị hóa đến lượng phát thải CO2 ở Việt Nam: Tiếp cận bằng mô hình ARDL. Tạp chí Kinh tế và Phát triển, (Đặc biệt), 67-76.
Hoang Thi Xuan, Nguyen Chi Hai & Ngo Thai Hung (2024). Quantile Effect of Economic Factors and Energy Consumption on Environmental Degradation in Vietnam. Journal of Environmental Assessment Policy and Management, 26(04), 2440001.
Dasgupta S., Laplante B., Wang H. & Wheeler D. (2002). Confronting the environmental Kuznets curve. Journal of economic perspectives, 16(1), 147-168.
Sarkodie S. A. & Strezov V. (2018). Empirical study of the environmental Kuznets curve and environmental sustainability curve hypothesis for Australia, China, Ghana and USA. Journal of Cleaner Production, 201, 98-110.
Ertugrul H. M., Cetin M., Seker F. & Dogan E. (2016). The impact of trade openness on global carbon dioxide emissions: Evidence from the top ten emitters among developing countries. Ecological Indicators, 67, 543-555.
Dogan E. & Turkekul B. (2016). CO 2 emissions, real output, energy consumption, trade, urbanization and financial development: testing the EKC hypothesis for the USA. Environmental Science and Pollution Research, 23, 1203-1213.
Abid A., Mehmood U., Tariq S., & Haq Z. U. (2022). The effect of technological innovation, FDI, and financial development on CO2 emission: evidence from the G8 countries. Environmental Science and Pollution Research, 29, 11654-11662.
Bùi Hoàng Ngọc (2017). Kiểm định đường cong Kuznets về tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến lượng khí thải CO2 tại các nước Đông Nam Á. Journal of Science and Technology-IUH, 26(02), 127-137.
Khan M. K., Teng J. Z., Khan M. I. & Khan M. O. (2019). Impact of globalization, economic factors and energy consumption on CO2 emissions in Pakistan. Science of the total environment, 688, 424-436.
Liu X., Wahab S., Hussain M., Sun Y. & Kirikkaleli D. (2021). China carbon neutrality target: revisiting FDI-trade-innovation nexus with carbon emissions. Journal of Environmental Management, 294, 113043.
Islam M. M., Khan M. K., Tareque M., Jehan N., & Dagar V. (2021). Impact of globalization, foreign direct investment, and energy consumption on CO2 emissions in Bangladesh: Does institutional quality matter?. Environmental Science and Pollution Research, 28(35), 48851-48871.
Ali W., Gohar R., Chang B. H., & Wong W. K. (2022). Revisiting the impacts of globalization, renewable energy consumption, and economic growth on environmental quality in South Asia. Advances in Decision Sciences, 26(3), 1-23.
Alparslan N. (2024). Pollution Haven or Environmental Benefit? An Analysis on the Impact of Foreign Direct Investments on Carbon Dioxide Emissions. Journal of Economic Research Foundation, 1(2), 68-79.
Zhu H., Duan L., Guo Y. & Yu K. (2016). The effects of FDI, economic growth and energy consumption on carbon emissions in ASEAN-5: evidence from panel quantile regression. Economic Modelling, 58, 237-248.
Zubair A. O., Samad A. R. A. & Dankumo A. M. (2020). Does gross domestic income, trade integration, FDI inflows, GDP, and capital reduces CO2 emissions? An empirical evidence from Nigeria. Current Research in Environmental Sustainability, 2, 100009.
Pradhan A. K., Sachan A., Sahu U. K. & Mohindra V. (2022). Do foreign direct investment inflows affect environmental degradation in BRICS nations?. Environmental Science and Pollution Research, 29, 690-701.
Pata U. K., Dam M. M., & Kaya F. (2023). How effective are renewable energy, tourism, trade openness, and foreign direct investment on CO2 emissions? An EKC analysis for ASEAN countries. Environmental Science and Pollution Research, 30(6), 14821-14837.
Derindag O. F., Maydybura A., Kalra A., Wong W. K., & Chang B. H. (2023). Carbon emissions and the rising effect of trade openness and foreign direct investment: Evidence from a threshold regression model. Heliyon, 9(7).
Khalid S., Yousaf M., Rahman S. U., Idrees S. & Ali M. (2024). Analysis the Impact of Technology Innovation, Foreign Direct Investment, Trade Openness and Globalization on CO2 Emissions? Evidence from Developing Nations. Bulletin of Business and Economics (BBE), 13(2), 966-973.
Mahmood H. (2023). Trade, FDI, and CO2 emissions nexus in Latin America: the spatial analysis in testing the pollution haven and the EKC hypotheses. Environmental Science and Pollution Research, 30(6),14439-14454.
Yu X., Kuruppuarachchi D., & Kumarasinghe S. (2024). Financial development, FDI, and CO2 emissions: does carbon pricing matter?. Applied economics, 56(25), 2959-2974.
Zhang S., Liu X. & Bae J. (2017). Does trade openness affect CO 2 emissions: evidence from ten newly industrialized countries?. Environmental Science and Pollution Research, 24, 17616-17625.
Haug A. A. & Ucal M. (2019). The role of trade and FDI for CO2 emissions in Turkey: Nonlinear relationships. Energy Economics, 81, 297-307.
Udeagha M. C. & Ngepah N. (2022). Does trade openness mitigate the environmental degradation in South Africa?. Environmental Science and Pollution Research, 29(13), 19352-19377.
Tải xuống
Đã Xuất bản
Cách trích dẫn
Số
Chuyên mục
Giấy phép
Bản quyền (c) 2025 Tạp chí Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Hùng Vương
Tác phẩm này được cấp phép theo Giấy phép quốc tế Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeri Phái sinh 4.0 .
