VAI TRÒ CỦA NHẬN THỨC VÀ HÀNH VI TRONG SINH VIÊN VỀ QUẢN LÝ RÁC THẢI ĐIỆN TỬ: MỘT NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
DOI:
https://doi.org/10.59775/1859-3968.255Từ khóa:
Nhận thức, hành vi, sinh viên, rác thải điện tử, PLS-SEM.Tóm tắt
Rác thải điện tử (e-waste) đang gia tăng với tốc độ đáng báo động, trở thành nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và môi trường do chứa các hợp chất độc hại, đặc biệt ở Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Mục đích chính của nghiên cứu này là nghiên cứu nhận thức, hành vi xử lý cũng như xác định các rào cản hiện hữu của sinh viên trong quản lý rác thải điện tử (RTĐT), đồng thời đề xuất khuyến nghị chính sách nhằm nâng cao hiệu quả quản lý RTĐT. Thông qua việc kết hợp khảo sát định lượng 252 quan sát từ 35 trường đại học và học viện tại TP.HCM. Dữ liệu khảo sát thu thập được phân tích bằng mô hình phương trình cấu trúc bình phương tối thiểu một phần (PLS-SEM), kiểm định T-test và ANOVA được áp dụng để đo lường sự khác biệt giữa các nhóm nhân khẩu học về nhận thức và ý định hành vi quản lý RTĐT. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng truyền thông và các hoạt động cộng đồng góp phần nâng cao nhận thức của sinh viên về quản lý RTĐT, thêm vào đó nam giới có mức độ hiểu biết về các vấn đề môi trường cao hơn nữ giới, còn những người trẻ tuổi và có trình độ học vấn cao hơn lại có xu hướng quan tâm nhiều hơn đến môi trường so với nhóm còn lại. Nghiên cứu đóng góp vào việc đánh giá nhận thức và hành vi của sinh viên và hỗ trợ đề xuất các giải pháp thực tế nhằm thúc đẩy hoạt động xử lý RTĐT bền vững trong tại các đô thị, đặc biệt tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Tài liệu tham khảo
Đảng Cộng sản Việt Nam (2022). Tác hại của RTĐT đến môi trường. Truy cập ngày 15/01/2025, từ .
Tạp chí Tài chính (2022). RTĐT tại Việt Nam có thể lên tới 250 nghìn tấn vào năm 2025. Truy cập ngày 15/01/2025, từ .
Nguyễn Thành Giao, Lâm Thị Kiều Trinh & La Nguyễn Thiết Linh (2021). Đánh giá hiện trạng và công tác quản lý rác thải điện tử gia dụng tại thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ, 57(3), 31-39.
Shahabuddin M., Uddin M. N., Chowdhury J. I., Ahmed S. F., Uddin M. N., Mofizur M. & Uddin M. A. (2023). A review of the recent development, challenges, and opportunities of electronic waste (e-waste). International Journal of Environmental Science and Technology. 20, 4513–4520.
Lu C., Zhang L., Zhong Y., Ren W., Tobias M., Mu Z. & Xue B. (2015). An overview of e-waste management in China. Journal of Material Cycles and Waste Management, 17, 1-12.
He Y., Kiehbadroudinezhad M., Hosseinzadeh-Bandbafha H., Gupta V. K., Peng W., Lam S. S., Tabatabaei M. & Aghbashlo M. (2024). Driving sustainable circular economy in electronics: A comprehensive review on environmental life cycle assessment of e-waste recycling. Environmental pollution (Barking, Essex : 1987), 342, 123081.
Thi Thu Nguyen H., Hung R. J., Lee C. H., & Thi Thu Nguyen H. (2019). Determinants of Residents’ E-Waste Recycling Behavioral Intention: A Case Study from Vietnam. Sustainability, 11(1), 164.
Ajzen I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational behavior and human decision processes, 50(2), 179-211.
Rachbini W. (2018). The relationship of attitude, subjective norm, perceived behavioral control on halal food purchasing behavior in Jakarta. IOSR Journal of Business and Management, 20(1), 28-37.
Muthukumari W. A. C. S., Ahn J., & Kim M. (2024). Impact of information publicity on Korean residents’ E-waste recycling intentions: Applying the norm activation model and theory of planned behavior. Heliyon, 10(14), e34319.
Wang Z., Guo D., & Wang X. (2016). Determinants of residents'e-waste recycling behaviour intentions: evidence from China. Journal of cleaner production, 137, 850-860.
Michael L. K., Hungund S. S. & Sriram K. V. (2024). Factors influencing the behavior in recycling of e-waste using integrated TPB and NAM model. Cogent Business & Management, 11(1), 2295605.
Fang W. T., Huang M. H., Cheng B. Y., Chiu R. J., Chiang Y. T., Hsu C. W. & Ng E. (2021). Applying a comprehensive action determination model to examine the recycling behavior of Taipei city residents. Sustainability, 13(2), 490.
Arslan, E., Koyuncu, C., & Yilmaz, R. (2024). The influence of government ideology on the rate of e-waste recycling in the European Union countries. Plos one, 19(3), e0297408.
Boubellouta B., & Kusch-Brandt S. (2020). Testing the environmental Kuznets Curve hypothesis for E-waste in the EU28+ 2 countries. Journal of Cleaner Production, 277, 123371.
Yu L., He W., Li G., Huang J. & Zhu H. (2014). The development of WEEE management and effects of the fund policy for subsidizing WEEE treating in China. Waste management, 34(9), 1705-1714.
Park J., Ahn C., Lee K., Choi W., Song H. T., Choi S. O. & Han S. W. (2019). Analysis on public perception, user-satisfaction, and publicity for WEEE collecting system in South Korea: A case study for Door-to-Door Service. Resources, Conservation and Recycling, 144, 90-99.
Ajzen I., & Fishbein M. (2000). Attitudes and the attitude-behavior relation: Reasoned and automatic processes. European review of social psychology, 11(1), 1-33.
Afroz R., Muhibbullah M., Farhana P., & Morshed M. N. (2020). Analyzing the intention of the households to drop off mobile phones to the collection boxes: empirical study in Malaysia. Ecofeminism and Climate Change, 1(1), 3-20.
Arain A. L., Pummill R., Adu-Brimpong J., Becker S., Green M., Ilardi M. & Neitzel R. L. (2020). Analysis of e-waste recycling behavior based on survey at a Midwestern US University. Waste Management, 105, 119-127.
Borthakur A. & Govind M. (2019). Computer and mobile phone waste in urban India: an analysis from the perspectives of public perception, consumption and disposal behaviour. Journal of Environmental Planning and Management, 62(4), 717-740.
Echegaray F., & Hansstein F. V. (2017). Assessing the intention-behavior gap in electronic waste recycling: the case of Brazil. Journal of Cleaner Production, 142, 180-190.
Yang M. X., Tang X., Cheung M. L. & Zhang Y. (2021). An institutional perspective on consumers' environmental awareness and pro‐environmental behavioral intention: Evidence from 39 countries. Business Strategy and the Environment, 30(1), 566-575.
Nguyen-Tri N. K. & Duong Q. N. (2024). Relationship between environmental awareness and environmentally responsible behaviour in the hospitality industry: A literature review. The VMOST Journal of Social Sciences and Humanities, 66(2), 72-80.
Xu L., Ling M., Lu Y. & Shen M. (2017). Understanding household waste separation behaviour: Testing the roles of moral, past experience, and perceived policy effectiveness within the theory of planned behaviour. Sustainability, 9(4), 625.
Adu Gyamfi G., Asamoah A. N., Nketiah E., Obuobi B., Adjei M., Cudjoe D., & Zhu B. (2023). Reducing waste management challenges: empirical assessment of waste sorting intention among corporate employees in Ghana. Journal of Retailing and Consumer Services, 72, 103261.
Dwivedy M. & Mittal R. K. (2013). Willingness of residents to participate in e-waste recycling in India. Environmental Development, 6, 48-68.
Wang Z., Guo D., Wang X., Zhang B. & Wang B. (2018). How does information publicity influence residents behaviour intentions around e-waste recycling?. Resources, conservation and recycling, 133, 1-9.
Fishbein M., & Ajzen I. (1977). Belief, attitude, intention, and behavior: An introduction to theory and research. Reading, MA: Addison-Wesley.
Diamantopoulos A., Schlegelmilch B. B., Sinkovics R. R. & Bohlen G. M. (2003). Can socio-demographics still play a role in profiling green consumers? A review of the evidence and an empirical investigation. Journal of Business research, 56(6), 465-480.
Abdul-Wahab S. A. & Abdo J. (2010). The effects of demographic factors on the environmental awareness of Omani citizens. Human and ecological risk assessment: An International Journal, 16(2), 380-401.
Ishak S. & Zabil N. F. M. (2012). Impact of consumer awareness and knowledge to consumer effective behavior. Asian Social Science, 8(13), 108.
Anderson J. C. & Gerbing D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological bulletin, 103(3), 411.
Bagozzi R. P. & Yi Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the academy of marketing science, 16, 74-94.
Tải xuống
Đã Xuất bản
Cách trích dẫn
Số
Chuyên mục
Giấy phép
Bản quyền (c) 2025 Tạp chí Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Hùng Vương
Tác phẩm này được cấp phép theo Giấy phép quốc tế Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeri Phái sinh 4.0 .
